Chào mừng các bạn đến với bài viết hôm nay! Chắc hẳn, nếu bạn là một người đam mê khởi nghiệp (startup) hoặc đang ấp ủ một dự án kinh doanh (business project), bạn luôn trăn trở về câu hỏi: "Điều gì thực sự tạo nên sự khác biệt giữa một startup thành công và một startup thất bại?". Bản thân tôi cũng đã từng tự hỏi như vậy trong suốt những năm tháng lăn lộn trên thương trường.
Hôm nay, tôi muốn chia sẻ với các bạn những khám phá "động trời" về các yếu tố thực sự quan trọng nhất dẫn đến thành công của startup. Những điều này có thể sẽ khiến bạn bất ngờ đấy! Theo kinh nghiệm của tôi, tổ chức startup là một trong những hình thức tuyệt vời nhất để làm cho thế giới trở nên tốt đẹp hơn. Nếu bạn tập hợp một nhóm người phù hợp, với những ưu đãi về vốn chủ sở hữu (equity incentives) hợp lý và tổ chức họ thành một startup, bạn có thể khai thác tiềm năng con người theo những cách chưa từng thấy. Bạn có thể giúp họ đạt được những điều không thể tin được.
Nhưng nếu tổ chức startup tuyệt vời như vậy, tại sao lại có quá nhiều startup thất bại? Đó là điều mà tôi muốn tìm hiểu. Tôi muốn tìm ra điều gì thực sự quan trọng nhất đối với sự thành công của startup.
Hành trình đi tìm "chân lý"
Để tìm ra câu trả lời, tôi đã cố gắng tiếp cận một cách hệ thống, tránh những trực giác và nhận thức sai lầm có thể có từ kinh nghiệm làm việc với rất nhiều công ty trong nhiều năm. Tôi đã bắt đầu kinh doanh từ năm 12 tuổi, khi bán kẹo ở trạm xe buýt, rồi đến các thiết bị năng lượng mặt trời ở trường trung học, và sau đó là các công ty phần mềm sau khi tốt nghiệp đại học. Cách đây 20 năm, tôi thành lập Idealab và trong 20 năm qua, chúng tôi đã cho ra đời hơn 100 công ty, với nhiều thành công và không ít thất bại. Chúng tôi đã học được rất nhiều từ những thất bại đó.
Tôi đã cố gắng xem xét những yếu tố nào đóng vai trò lớn nhất trong thành công và thất bại của công ty. Tôi đã xem xét năm yếu tố sau:
- Ý tưởng (Idea): Tôi từng nghĩ rằng ý tưởng là tất cả. Tôi đặt tên công ty của mình là Idealab vì tôi tôn thờ khoảnh khắc "aha!" khi bạn nghĩ ra ý tưởng lần đầu tiên. Nhưng theo thời gian, tôi nhận ra rằng team (đội ngũ), execution (khả năng thực thi), adaptability (khả năng thích ứng) có thể còn quan trọng hơn cả ý tưởng.
- Team và Execution (Đội ngũ và Khả năng thực thi): Tôi không bao giờ nghĩ mình sẽ trích dẫn câu nói của võ sĩ Mike Tyson trên sân khấu TED, nhưng ông ấy từng nói: "Ai cũng có kế hoạch cho đến khi bị đấm vào mặt". Tôi nghĩ điều đó cũng rất đúng trong kinh doanh. Khả năng thích ứng khi đối mặt với những "cú đấm" từ khách hàng là vô cùng quan trọng. Khách hàng mới là thực tế. Đó là lý do tại sao tôi nghĩ rằng team (đội ngũ) có lẽ là điều quan trọng nhất.
- Mô hình kinh doanh (Business Model): Công ty có một lộ trình rõ ràng để tạo ra doanh thu từ khách hàng hay không? Điều này bắt đầu nổi lên trong suy nghĩ của tôi về điều gì có thể quan trọng nhất đối với thành công.
- Nguồn vốn (Funding): Đôi khi các công ty nhận được một lượng vốn rất lớn. Liệu đó có phải là điều quan trọng nhất?
- Thời điểm (Timing): Ý tưởng có quá sớm và thế giới chưa sẵn sàng cho nó không? Hay là sớm, có nghĩa là bạn đi trước và phải giáo dục thế giới? Hay là đúng thời điểm? Hoặc là quá muộn và đã có quá nhiều đối thủ cạnh tranh?
"Mổ xẻ" các case study
Tôi đã cố gắng xem xét rất cẩn thận năm yếu tố này ở nhiều công ty khác nhau. Tôi đã xem xét tất cả 100 công ty của Idealab và 100 công ty không thuộc Idealab để cố gắng đưa ra một kết luận khoa học.
Trong số các công ty Idealab, năm công ty hàng đầu - Citysearch, CarsDirect, GoTo, NetZero, Tickets.com - đều trở thành những thành công trị giá hàng tỷ đô la. Còn năm công ty cuối bảng - Z.com, Insider Pages, MyLife, Desktop Factory, Peoplelink - đều là những công ty mà chúng tôi đã đặt rất nhiều kỳ vọng, nhưng đã không thành công.
Đối với các công ty không thuộc Idealab, tôi đã xem xét những thành công vang dội như Airbnb, Instagram, Uber, YouTube và LinkedIn.
Và một số thất bại: Webvan, Kozmo, Pets.com, Flooz và Friendster. Các công ty cuối bảng có nguồn vốn lớn, thậm chí có cả mô hình kinh doanh trong một số trường hợp, nhưng họ đã không thành công. Tôi đã cố gắng xem xét những yếu tố nào thực sự đóng vai trò lớn nhất trong thành công và thất bại của tất cả các công ty này, và kết quả thực sự khiến tôi ngạc nhiên.
Kết quả "gây sốc"
Điều quan trọng số một là thời điểm (timing). Thời điểm chiếm 42% sự khác biệt giữa thành công và thất bại. Team (đội ngũ) và execution (khả năng thực thi) đứng thứ hai, và ý tưởng (idea), sự khác biệt của ý tưởng, tính độc đáo của ý tưởng, thực ra chỉ đứng thứ ba.
Đây không phải là kết quả cuối cùng và không có nghĩa là ý tưởng không quan trọng, nhưng tôi rất ngạc nhiên khi ý tưởng không phải là điều quan trọng nhất. Đôi khi, thời điểm mới là điều quan trọng hơn. Hai yếu tố cuối cùng, business model (mô hình kinh doanh) và funding (nguồn vốn), thực ra lại có ý nghĩa đối với tôi. Tôi nghĩ business model (mô hình kinh doanh) có vẻ thấp vì bạn có thể bắt đầu mà không cần business model (mô hình kinh doanh) và thêm nó vào sau nếu khách hàng yêu cầu những gì bạn đang tạo ra. Và funding (nguồn vốn) cũng vậy, tôi nghĩ rằng nếu ban đầu bạn không có đủ vốn nhưng bạn đang tạo được sức hút, đặc biệt là trong thời đại ngày nay, thì việc có được nguồn vốn lớn là rất, rất dễ dàng.
Những bài học xương máu
Hãy cùng xem xét một vài ví dụ cụ thể về từng yếu tố này:
- Airbnb: Chắc hẳn ai cũng biết đến câu chuyện thành công của Airbnb. Công ty này đã bị rất nhiều nhà đầu tư thông minh từ chối vì họ nghĩ rằng: "Không ai lại đi đem không gian trong nhà của họ cho một người lạ thuê cả". Tất nhiên, mọi người đã chứng minh điều đó là sai. Nhưng một trong những lý do khiến nó thành công, ngoài business model (mô hình kinh doanh) tốt, ý tưởng tốt, execution (khả năng thực thi) tuyệt vời, chính là timing (thời điểm). Công ty này ra mắt đúng vào thời kỳ đỉnh điểm của cuộc suy thoái, khi mọi người thực sự cần thêm tiền, và điều đó có thể đã giúp mọi người vượt qua sự phản đối việc cho người lạ thuê nhà của mình.
- Uber: Tương tự với Uber. Uber ra mắt với một công ty đáng kinh ngạc, một business model (mô hình kinh doanh) đáng kinh ngạc, execution (khả năng thực thi) cũng rất tuyệt vời. Nhưng timing (thời điểm) lại quá hoàn hảo cho nhu cầu đưa tài xế vào hệ thống. Các tài xế đang tìm kiếm thêm tiền; đó là điều rất, rất quan trọng.
- Citysearch và GoTo.com: Một số thành công ban đầu của chúng tôi, Citysearch, ra mắt khi mọi người cần các trang web. GoTo.com, mà chúng tôi đã công bố tại TED năm 1998, là khi các công ty đang tìm kiếm những cách hiệu quả về chi phí để có được lưu lượng truy cập. Chúng tôi nghĩ rằng ý tưởng này rất tuyệt vời, nhưng thực tế, timing (thời điểm) có lẽ còn quan trọng hơn.
- Z.com: Chúng tôi đã thành lập một công ty có tên là Z.com, đó là một công ty giải trí trực tuyến. Chúng tôi rất hào hứng với nó - chúng tôi đã huy động đủ tiền, chúng tôi có một business model (mô hình kinh doanh) tuyệt vời, chúng tôi thậm chí đã ký hợp đồng với những tài năng Hollywood xuất sắc để tham gia công ty. Nhưng broadband penetration (tỷ lệ thâm nhập băng thông rộng) quá thấp vào năm 1999-2000. Việc xem nội dung video trực tuyến quá khó khăn, bạn phải cài đặt codec vào trình duyệt của mình và làm tất cả những thứ này, và công ty cuối cùng đã ngừng hoạt động vào năm 2003.
- YouTube: Chỉ hai năm sau, khi vấn đề codec được giải quyết bởi Adobe Flash và khi broadband penetration (tỷ lệ thâm nhập băng thông rộng) vượt qua 50% ở Mỹ, YouTube đã có timing (thời điểm) hoàn hảo. Ý tưởng tuyệt vời, nhưng timing (thời điểm) không thể tin được. Trên thực tế, YouTube thậm chí còn không có business model (mô hình kinh doanh) khi mới bắt đầu. Thậm chí không chắc chắn rằng điều đó sẽ thành công. Nhưng đó là một timing (thời điểm) đẹp đẽ.
Lời kết
Tóm lại, execution (khả năng thực thi) chắc chắn rất quan trọng. Ý tưởng (idea) cũng rất quan trọng. Nhưng timing (thời điểm) có lẽ còn quan trọng hơn. Và cách tốt nhất để thực sự đánh giá timing (thời điểm) là thực sự xem xét liệu người tiêu dùng có thực sự sẵn sàng cho những gì bạn cung cấp cho họ hay không. Và phải thực sự, thực sự trung thực về điều đó, không phủ nhận bất kỳ kết quả nào bạn thấy, bởi vì nếu bạn có điều gì đó bạn yêu thích, bạn muốn thúc đẩy nó tiến lên, nhưng bạn phải rất, rất trung thực về yếu tố timing (thời điểm) đó.
Như tôi đã nói trước đó, tôi nghĩ startup có thể thay đổi thế giới và làm cho thế giới trở nên tốt đẹp hơn. Tôi hy vọng một số hiểu biết này có thể giúp bạn có tỷ lệ thành công cao hơn một chút, và do đó tạo ra điều gì đó tuyệt vời cho thế giới mà nếu không thì sẽ không xảy ra.
Chúc các bạn thành công trên con đường khởi nghiệp!
(Tổng hợp và viết lại nội dung từ nguồn: The single biggest reason why start-ups succeed - Ted.com)